10-04-2025 LEMMER – Naar schatting tienduizenden derdelanders, migranten van buiten de Europese Unie, wonen en werken in Nederland zonder dat ze daarvoor papieren hebben. De Arbeidsinspectie ziet deze ongedocumenteerden steeds vaker opduiken tijdens controles bij bedrijven. Het gaat onder andere om Brazilianen en Georgiërs. Een groot deel van de derdelanders werkt volledig in de illegaliteit, onder andere in de land- en tuinbouw en de vleesverwerkende industrie.
Volgens een schatting van het Braziliaans consulaat leven er tussen de 38.000 en 40.000 ongedocumenteerde Brazilianen in Nederland. De Arbeidsinspectie vermoedt dat er alleen al in Amsterdam 35.000 verblijven. Andere organisaties schatten de aantallen nog hoger in. Naast Brazilianen ziet de Arbeidsinspectie dat ook veel Georgiërs opduiken in onderzoeken naar misstanden op de arbeidsmarkt. Brazilië en Georgië hebben, net als 59 andere landen, een visumvrije regeling met de Europese Unie. Zij kunnen de Schengenzone voor een kort verblijf binnenkomen met alleen een paspoort.
Een deel van deze migranten gebruikt een sluiproute in het Nederlandse bevolkingsregister. Na aankomst in Nederland melden ze zich bij een loket van de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI). Daar krijgen ze automatisch een burgerservicenummer. Een verblijfadres of uitleg over het verblijf, is niet nodig. Met een burgerservicenummer kunnen de migranten vervolgens eenvoudig een bankrekening openen of een bedrijf inschrijven bij de Kamer van Koophandel, en daarmee aan het werk. De RNI is eigenlijk bedoeld voor mensen die maximaal vier maanden in Nederland blijven om te werken of studeren. Maar volgens de Arbeidsinspectie wordt er op grote schaal misbruik van gemaakt.
Werkgevers moeten voor deze migranten een tewerkstellingsvergunning aanvragen, maar dat doen ze volgens de Arbeidsinspectie vaak niet. De inspectie ziet veel misstanden bij dit soort illegale arbeid. Werknemers worden onderbetaald, hun loon wordt ingehouden of ze worden zonder reden ontslagen. Sommigen durven geen melding te maken, uit angst om uitgezet te worden.
Er is een complete markt ontstaan om deze derdelanders aan het werk te helpen, volgens de Arbeidsinspectie. Groepen migranten gaan samen in bussen naar RNI-loketten en worden geholpen bij het aanvragen van een burgerservicenummer en bankrekening. Opsporingsinstanties en gemeenten wijzen het ministerie van Binnenlandse Zaken al jarenlang op de problemen rond de RNI. NSC heeft minister Faber van Asiel en Migratie Kamervragen gesteld over het probleem en wil volgende week een debat.