02-10-2021 LEMMER – Het verenigingsleven in Fryslân staat onder druk, blijkt uit onderzoek van het Fries Sociaal Planbureau (FSP). Dat komt door minder leden, minder vrijwilligers en minder activiteiten, maar ook door coronamaatregelen, minder geld, nieuwe regelgeving en maatschappelijke veranderingen. Naast de huidige uitdagingen schetst het FSP-onderzoek drie richtingen om het Friese verenigingsleven toekomstbestendig te maken.
Het FSP heeft aan Friese gemeenten, verenigingen en inwoners gevraagd hoe zij kijken naar de huidige staat van het verenigingsleven. Voor dit onderzoek werkte het FSP samen met Doarpswurk, Keunstwurk en Sport Fryslân.
Goed voor sociale contacten
Zowel de verenigingen zelf als de inwoners van Fryslân vinden dat ontmoeting in verenigingsverband essentieel is voor een sterk gevoel van sociale verbondenheid. Een lidmaatschap is volgens de ondervraagden niet alleen goed voor sociale contacten, maar ook voor ontspanning en gezelligheid. Verenigingen zelf geven al vorm aan die lokale, sociale binding door activiteiten te organiseren die mensen thuis laten voelen in hun dorp of wijk. Tegelijkertijd ervaren verenigingen belemmeringen rond de werving van vrijwilligers, financiering, beleid en wetgeving. Verenigingen hebben daarom behoefte aan meer ondersteuning om te kunnen blijven bestaan.
Verschil per gemeente
Gemeenten vinden dat verenigingen meerwaarde hebben, vooral vanwege de invloed op sociale samenhang en de leefbaarheid in de wijk of in het dorp. Uit het onderzoek blijkt verder dat er per gemeente grote verschillen zijn in de mate waarin de gemeente de verenigingen ondersteunt. De helft van de verenigingen wil graag nauwer samenwerken met de gemeente, om zo samen een lokaal, toekomstbestendig verenigingsleven te realiseren.
Toekomst Fries verenigingsleven
Op basis van de input van inwoners, verenigingen en gemeenten komt het FSP met drie denkrichtingen waarmee het Friese verenigingsleven toekomstbestendig kan worden gemaakt:
1) Anders kijken naar taken, rollen en samenwerking
Verenigingen kunnen burgers in de huidige participatiesamenleving ondersteunen om zich te verenigen en op te komen voor hun eigen belangen. De verenigingen nemen dan weer hun oude rol in om in te spelen op lokale behoeften en sociale kwesties in Fryslân. Hiervoor moet wel voldoende samenwerking zijn met de gemeente op het gebied van beleid, wetgeving en financiering.
2) Collectief en intersectoraal optrekken
Er zijn veel verschillende typen verenigingen in Fryslân. Zowel formele verenigingen als burgers die zich informeel verenigen. Door collectief samen te werken kunnen de verschillende verenigingen van elkaar leren en samen activiteiten organiseren. In sommige gevallen kunnen ze samengaan tot een omnivereniging. De overheid, Doarpswurk, Keunstwurk en Sport Fryslân kunnen de verbindende factor zijn en samenwerking tussen verenigingen motiveren. Zij kunnen de dialoog tussen bijvoorbeeld de voetbalclub en de toneelvereniging organiseren.
3) Anders kijken naar leden en hun wensen
Fryslân heeft te maken met maatschappelijke en demografische veranderingen, wat leidt tot een veranderend ledenbestand en behoeften van leden. Verenigingen kunnen hierop inspelen door activiteiten te organiseren die ervoor zorgen dat inwoners van alle leeftijden zich thuis voelen in hun woonomgeving. Hierdoor wordt niet alleen de directe behoefte van burgers beantwoord om te ontmoeten maar ook om sociale samenhang te faciliteren.
(Foto: Skomkoppen Joure)